ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ျခင္း ဆိုသည္မွာ -
ရဟန္းေတာ္မ်ားမွ ရဟန္းေတာ္ေတြကို ဖိစီးႏွိပ္စက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ပစၥည္းေလးပါးအလွဴ မခံရ၊ တရား ေဟာေျပာမွဳ မလုပ္ရ ျဖစ္သည္။
ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ရျခင္း အေႀကာင္းရင္း (၈) ခ်က္မွာ -
(၁) ရဟန္းေတြကို ပစၥည္းေလးပါး မရေအာင္လုပ္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၂) ရဟန္းေတြကို အက်ဳိးမဲ့ျဖစ္ေအာင္လုပ္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၃) ရဟန္းေတာ္ကို ေနရာမရေအာင္လုပ္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၄) ရဟန္းေတြကို ဆဲေရးျခိမ္းေျခာက္တာလုပ္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၅) ရဟန္းေတာ္ေတြကို အခ်င္းခ်င္းကြဲျပားေအာင္လုပ္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၆) ဘုရားအား ေက်းဇူးမဲ့ေျပာႀကားျခင္းေႀကာင့္၊
(၇) တရားအား ေက်းဇူးမဲ့ေျပာႀကားျခင္းေႀကာင့္၊
(၈) သံဃာအား ေက်းဇူးမဲ့ေျပာႀကားျခင္းေႀကာင့္ ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ရျခင္း ျဖစ္သည္။
ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေသာ ရဟန္းသံဃာအေရအတြက္ -
ရဟန္းသံဃာ အနည္းဆုံး (၄)ပါးျဖင့္ ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ႏိုင္ပါသည္။ ကံေဆာင္ျပီးပါက အျခားေသာ ေက်ာင္း တိုက္မ်ားသို ့ ယခုကဲ့သို ့ ကံေဆာင္ထားပါေႀကာင္း အေႀကာင္းႀကားလိုက္ပါက အျခားေသာေက်ာင္းတိုက္မ်ားမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားပါ ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ျပီးသြားျဖစ္သြားပါသည္။
နအဖစစ္အုပ္စုအေပၚ အဘယ္ေႀကာင့္ ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ရပါသလဲ -
(၁) နအဖမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအား ဆြမ္းေလာင္းလွဴေနေသာသူမ်ား၊ ဆြမ္းေလာင္းအသင္းမ်ားအား အေႀကာင္းမဲ့ ပိတ္ပင္တားဆီးျခင္းလုပ္ရပ္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၂) နအဖမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ေဘးရန္ျဖစ္ေစေသာ ႏွိပ္စက္ညဥ္းပမ္းမွဳမ်ား လုပ္ေဆာင္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၃) နအဖမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအား မိမိတို ့ေက်ာင္းတိုက္မ်ားတြင္ သီတင္းသုံးခြင့္မရွိေစရန္ ညြန္ႀကားျခင္း တားဆီးျခင္းေႀကာင့္၊
(၄) နအဖမွလူရမ္းကားလက္ပါးေစမ်ားေမြးကာရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအားဆဲဆိုျခိမ္းေျခာက္မွဳျပဳလုပ္ေစျခင္းေႀကာင့္၊
(၅) နအဖမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအားအႀကား ေသြးစည္းညီညြတ္မွဳ ျပဳိကြဲေအာင္ လာဘ္လာဘ တံစိုးလက္ ေဆာင္မ်ားေပးကာ ေသြးခြဲျခင္းေႀကာင့္၊
(၆) နအဖမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအားပုတ္ခတ္ျပီး မမွန္သတင္းမ်ားျဖင့္ ကဲ့ရဲ ့ကာ သံဃာဂုဏ္ေက်းဇူးအား ထိခိုက္နစ္နစ္ေစျခင္းေႀကာင့္၊
(၇) နအဖမွ တရားက်င့္ႀကံအားထုတ္လ်က္ရွိေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအား ထိခိုက္နစ္နစ္ေစျခင္းသည္ တရားေတာ္ဂုဏ္ေက်းဇူးအား ေစာ္ကားျခင္းေႀကာင့္၊
(၈) နအဖမွ တရားေတာ္ဂုဏ္ေက်းဇူးႏွင့္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအား ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္းျဖင့္ ျမတ္စြာ ဘုရား၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးအား ေစာ္ကားျခင္းေႀကာင့္ -
နအဖစစ္အုပ္စုႏွင့္ လက္ပါးေစမ်ား အေပၚ ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ရမည္ျဖစ္သည္။
ရဟန္းေတာ္မ်ားမွ ရဟန္းေတာ္ေတြကို ဖိစီးႏွိပ္စက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ပစၥည္းေလးပါးအလွဴ မခံရ၊ တရား ေဟာေျပာမွဳ မလုပ္ရ ျဖစ္သည္။
ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ရျခင္း အေႀကာင္းရင္း (၈) ခ်က္မွာ -
(၁) ရဟန္းေတြကို ပစၥည္းေလးပါး မရေအာင္လုပ္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၂) ရဟန္းေတြကို အက်ဳိးမဲ့ျဖစ္ေအာင္လုပ္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၃) ရဟန္းေတာ္ကို ေနရာမရေအာင္လုပ္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၄) ရဟန္းေတြကို ဆဲေရးျခိမ္းေျခာက္တာလုပ္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၅) ရဟန္းေတာ္ေတြကို အခ်င္းခ်င္းကြဲျပားေအာင္လုပ္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၆) ဘုရားအား ေက်းဇူးမဲ့ေျပာႀကားျခင္းေႀကာင့္၊
(၇) တရားအား ေက်းဇူးမဲ့ေျပာႀကားျခင္းေႀကာင့္၊
(၈) သံဃာအား ေက်းဇူးမဲ့ေျပာႀကားျခင္းေႀကာင့္ ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ရျခင္း ျဖစ္သည္။
ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေသာ ရဟန္းသံဃာအေရအတြက္ -
ရဟန္းသံဃာ အနည္းဆုံး (၄)ပါးျဖင့္ ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ႏိုင္ပါသည္။ ကံေဆာင္ျပီးပါက အျခားေသာ ေက်ာင္း တိုက္မ်ားသို ့ ယခုကဲ့သို ့ ကံေဆာင္ထားပါေႀကာင္း အေႀကာင္းႀကားလိုက္ပါက အျခားေသာေက်ာင္းတိုက္မ်ားမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားပါ ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ျပီးသြားျဖစ္သြားပါသည္။
နအဖစစ္အုပ္စုအေပၚ အဘယ္ေႀကာင့္ ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ရပါသလဲ -
(၁) နအဖမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအား ဆြမ္းေလာင္းလွဴေနေသာသူမ်ား၊ ဆြမ္းေလာင္းအသင္းမ်ားအား အေႀကာင္းမဲ့ ပိတ္ပင္တားဆီးျခင္းလုပ္ရပ္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၂) နအဖမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ေဘးရန္ျဖစ္ေစေသာ ႏွိပ္စက္ညဥ္းပမ္းမွဳမ်ား လုပ္ေဆာင္ျခင္းေႀကာင့္၊
(၃) နအဖမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအား မိမိတို ့ေက်ာင္းတိုက္မ်ားတြင္ သီတင္းသုံးခြင့္မရွိေစရန္ ညြန္ႀကားျခင္း တားဆီးျခင္းေႀကာင့္၊
(၄) နအဖမွလူရမ္းကားလက္ပါးေစမ်ားေမြးကာရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအားဆဲဆိုျခိမ္းေျခာက္မွဳျပဳလုပ္ေစျခင္းေႀကာင့္၊
(၅) နအဖမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအားအႀကား ေသြးစည္းညီညြတ္မွဳ ျပဳိကြဲေအာင္ လာဘ္လာဘ တံစိုးလက္ ေဆာင္မ်ားေပးကာ ေသြးခြဲျခင္းေႀကာင့္၊
(၆) နအဖမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအားပုတ္ခတ္ျပီး မမွန္သတင္းမ်ားျဖင့္ ကဲ့ရဲ ့ကာ သံဃာဂုဏ္ေက်းဇူးအား ထိခိုက္နစ္နစ္ေစျခင္းေႀကာင့္၊
(၇) နအဖမွ တရားက်င့္ႀကံအားထုတ္လ်က္ရွိေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအား ထိခိုက္နစ္နစ္ေစျခင္းသည္ တရားေတာ္ဂုဏ္ေက်းဇူးအား ေစာ္ကားျခင္းေႀကာင့္၊
(၈) နအဖမွ တရားေတာ္ဂုဏ္ေက်းဇူးႏွင့္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအား ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္းျဖင့္ ျမတ္စြာ ဘုရား၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးအား ေစာ္ကားျခင္းေႀကာင့္ -
နအဖစစ္အုပ္စုႏွင့္ လက္ပါးေစမ်ား အေပၚ ပတၱနိကၠဳဇၹန ကံေဆာင္ရမည္ျဖစ္သည္။